Ngư dân và biển

Tại làng chài Phan Thiết tỉnh Bình Thuận một làng chài lâu đời mang đậm nét truyền thống – tôi đã có cơ hội hòa mình vào cuộc sống của ngư dân nơi đây. Làng chài nằm nép mình nơi những ngôi nhà nhỏ san sát tựa lưng vào núi, mặt hướng ra biển cả bao la. Cuộc sống của người dân nơi đây gắn bó mật thiết với biển, như một phần máu thịt không thể tách rời. Biển không chỉ là nguồn sống mà còn là niềm tự hào, là nơi gửi gắm những ước mơ và hy vọng của bao thế hệ.

Theo chân ngư dân ra khơi, tôi cảm nhận được sự nhọc nhằn nhưng cũng đầy kiêu hãnh trong từng động tác kéo lưới, thả câu. Những khoang thuyền đầy ắp cá, tôm, mực không chỉ là thành quả lao động mà còn là minh chứng cho tình yêu và sự kiên cường của họ trước thiên nhiên khắc nghiệt. Đêm xuống, ánh đèn lấp lánh trên biển như những vì sao nhỏ, không phải để soi sáng mà để đánh thức những giấc mơ mưu sinh. Tiếng sóng vỗ hòa cùng tiếng cười nói rộn ràng của ngư dân tạo nên một bản hòa ca sống động, đầy sức sống.

Tôi nhớ mãi hình ảnh một cụ ông cao tuổi, mái tóc bạc phơ nhưng vẫn miệt mài cùng con cháu ra khơi. Dáng người ông nhỏ bé nhưng ánh mắt lại sáng ngời, tràn đầy nghị lực. Khi tôi hỏi vì sao ông không nghỉ ngơi, ông chỉ cười hiền hậu, giọng nói trầm ấm: “Biển là nhà, là tình yêu, là cuộc sống. Dù vất vả, nhưng niềm vui từ những mẻ lưới đầy luôn làm cho người khỏe, đời vui.” Lời nói của ông như một lời khẳng định mạnh mẽ về mối dây gắn kết không thể tách rời giữa con người và biển cả.

Qua những chuyến đi dài, tôi dần hiểu hơn về cuộc sống của ngư dân. Những ngôi nhà nhỏ ven biển thường thiếu vắng bóng dáng đàn ông, bởi họ đã ra khơi. Phụ nữ ở lại đảm đang việc nhà, chăm lo con cái. Dù cuộc sống khó khăn, nhưng nụ cười vẫn luôn nở trên môi họ, như ánh nắng rực rỡ giữa bão tố.

Cuộc sống của ngư dân làng chài phụ thuộc hoàn toàn vào thiên nhiên – một mối quan hệ vừa gắn bó, vừa đầy thử thách. Những năm được mùa, biển cả hào phóng ban tặng những khoang thuyền đầy ắp cá, tôm, mực. Những gia đình ngư dân có thể tạm thở phào nhẹ nhõm, trẻ con được thêm bộ quần áo mới, bữa cơm gia đình thêm phần đủ đầy. Nhưng khi biển động, bão tố kéo về, cuộc sống lại trở nên chật vật. Những cơn gió mùa đông bắc lạnh buốt, những đợt sóng dữ dội không chỉ cuốn đi nguồn thu nhập mà còn đe dọa cả tính mạng của những người đàn ông bám biển.

Họ không chỉ là những người lao động cần cù mà còn là những nghệ nhân tài hoa. Từ đôi tay khéo léo, họ tạo ra những dụng cụ đánh bắt tinh xảo, từ lưới, thuyền thúng đến những chiếc cần câu đặc biệt phù hợp với từng loại cá. Kinh nghiệm được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác giúp họ đối mặt với những thử thách của biển cả, từ việc dự đoán thời tiết đến việc tìm kiếm ngư trường phù hợp.

Không chỉ vậy, ngư dân còn mang trong mình sự sáng tạo độc đáo. Từ những mẻ cá tươi ngon, họ chế biến thành những đặc sản mang đậm hương vị biển cả. Nước mắm – thứ gia vị không thể thiếu trong bữa cơm Việt – chính là kết tinh của sự khéo léo và tâm huyết. Những giọt nước mắm đậm đà, thơm nồng không chỉ là sản phẩm của lao động mà còn là biểu tượng của văn hóa làng biển. Dù cuộc sống còn nhiều khó khăn, nhưng tinh thần lạc quan và sự đoàn kết của ngư dân làng chài luôn là nguồn cảm hứng mạnh mẽ. Họ không chỉ sống với biển mà còn sống vì biển, như một phần không thể tách rời của cuộc đời mình.

Rời xa biển, trở về miền Bắc, tôi mang theo trong tim mình những ký ức không thể phai mờ về những ngày sống giữa làng chài. Mỗi lần cầm chai nước mắm trên tay, tôi như nghe thấy tiếng sóng vỗ rì rào, tiếng gió biển thổi qua từng mái nhà nhỏ ven bờ. Hình ảnh những con người nơi đây hiện lên rõ nét trong tâm trí tôi – những ngư dân chất phác, kiên cường, sống với biển như sống với chính hơi thở của mình.

Mỗi bữa cơm gia đình, khi mở nắp chai nước mắm, tôi như cảm nhận được cả hương vị của biển, của nắng, của gió, và cả những câu chuyện đời thường giản dị mà sâu sắc. Đó là câu chuyện về những ngày biển động, khi bão tố cuốn đi tất cả, nhưng không thể cuốn đi ý chí và niềm tin của những con người nơi đây. Đó là câu chuyện về sự đoàn kết, sẻ chia, khi cả làng cùng nhau vượt qua khó khăn, cùng nhau giữ lấy biển như giữ lấy một phần linh hồn của mình.

Biển không chỉ là nơi mưu sinh, mà còn là nơi nuôi dưỡng tâm hồn, hun đúc nên tinh thần kiên cường, sáng tạo của người dân làng chài. Và với tôi, biển là một phần ký ức đẹp đẽ, là nguồn cảm hứng bất tận, là nơi tôi luôn muốn trở về, để lắng nghe tiếng sóng, để cảm nhận hơi thở của cuộc sống, và để nhớ về những con người đã sống trọn vẹn với biển, vì biển.