Cần thay đổi nhận thức, giảm sinh con thứ 3

                

Cộng tác viên dân số đang tuyên truyền các    biện pháp kế hoạch hóa gia đình.

Đổ thừa do “vỡ kế hoạch”

Rất nhiều cộng tác viên dân số ở các địa bàn dân cư than thở về chuyện nhiều gia đình hiện nay đang có xu hướng sinh con thứ 3. Mặc dù đã tư vấn, nói chuyện hết lời nhưng họ vẫn quyết định sinh thêm con. “Thậm chí có nhiều gia đình còn cho là tụi em dài tay, chuyện nhà mình không lo, cứ can thiệp vào chuyện nhà người khác. Chuyện sinh con là quyền của họ, kinh tế ổn định thì cứ đẻ chứ có ảnh hưởng đến ai đâu”, một cộng tác viên dân số ở huyện Hàm Thuận Nam chia sẻ. Bởi thế, mô hình thôn, khu phố không có người sinh con thứ 3 trở lên thực hiện rất khó khăn, hiện chưa có thôn, khu phố nào 3 năm liền đạt tiêu chí này. Cứ năm nay được khen thưởng thì năm sau lại có người vi phạm sinh con thứ 3. Mặc dù việc đưa tiêu chí không sinh con thứ 3 vào xét khen thưởng thi đua, thôn văn hóa áp dụng đã lâu. Nếu thôn nào có tỷ lệ sinh con thứ 3 trên 20% sẽ không được bình xét các danh hiệu trên. Tuy nhiên, theo các cán bộ dân số việc sinh con là quyền của từng gia đình, nếu họ biết ý thức được việc sinh nhiều con ảnh hưởng đến chính sách dân số thì tốt, còn không thì cũng đành chịu vì hiện chưa có chế tài gì.

Theo lãnh đạo xã Tân Thuận (Hàm Thuận Nam), hàng năm xã luôn đăng ký duy trì 4 thôn không có người sinh con thứ 3 trở lên. Thế nhưng vẫn xảy ra tình trạng có người sinh con thứ 3 tại các thôn này. Một cộng tác viên của xã cho biết thêm: Khi đến vận động thì chồng, vợ đều gật đầu, quyết định không sinh thêm, nhưng sau đó lại thấy người vợ mang bầu, hỏi lí do thì cho là “vỡ kế hoạch”? Điều đáng lo ngại ở một số địa bàn như xã Hàm Minh (Hàm Thuận Nam), từ khi kinh tế nhiều gia đình khá lên nhờ thanh long, nên đang muốn sinh thêm con  rất phổ biến. Nếu không có biện pháp tuyên truyền kịp thời, e rằng tỷ lệ con thứ 3 sẽ tăng cao. Cụ thể tại thôn Minh Tiến  của xã, 6 tháng đầu năm có 15 trẻ sinh ra, trong đó 4 trẻ là con thứ 3, chiếm 26,6%. Nhiều thôn, khu phố đang rất khó duy trì không sinh con thứ 3, nguyên nhân cứ thấy người khác sinh được là nhiều cặp vợ chồng khác “bắt chước” sinh theo.

 Làm sao để thay đổi nhận thức

Theo cán bộ chuyên trách dân số tỉnh, đa phần trường hợp sinh con thứ 3 đều rơi vào các gia đình muốn có nhiều con, họ ít sử dụng các biện pháp tránh thai. Vì thế, tuy mức sinh có giảm nhưng tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên tăng là vậy. Thống kê 6 tháng năm 2016, toàn tỉnh có 944 trẻ là con thứ 3, giảm 0,65% so cùng kỳ năm ngoái, nhưng chưa thể khẳng định tỷ lệ sinh con thứ 3 năm nay có giảm hay không. Được biết, mô hình thôn, khu phố không có người sinh con thứ 3 trở lên được các huyện duy trì  hơn 10 năm nay đã mang lại không ít hiệu quả trong công tác giảm sinh. Toàn tỉnh đến thời điểm này có gần 500/706 thôn, khu phố đăng ký thực hiện mô hình. Hàng năm có gần 60 thôn không có người sinh con thứ 3 được tỉnh khen thưởng. Với kinh phí trung bình mỗi năm là 100 triệu đồng cho mô hình hoạt động, mặc dù số tiền không lớn nhưng các huyện đã nâng cao được trách nhiệm trong công tác tuyên truyền, tư vấn, đẩy mạnh chăm sóc sức khỏe sinh sản, kế hoạch hóa gia đình, góp phần hạn chế việc giảm sinh, nhất là sinh con thứ 3. Đặc biệt, nhờ có mô hình, các thôn, khu phố thành lập được tổ vận động đẩy mạnh các hoạt động truyền thông, nhất là ưu tiên tư vấn trực tiếp từng nhóm nhỏ, các hộ gia đình khó tiếp cận để vận động. Thường xuyên tham gia nhắc nhở các hộ gia đình thực hiện các điều khoản đã cam kết nhằm không sinh con thứ 3 trở lên. Tuy nhiên, khó khăn nhất hiện nay, đến thời điểm này kinh phí chương trình mục tiêu  năm 2016 của Trung ương vẫn chưa có, nên hoạt động của các cộng tác viên dân số chủ yếu dựa vào nguồn ngân sách tỉnh.

Toàn tỉnh đang có gần 2.000 cộng tác viên dân số, đây là những “cánh tay” nối dài của ngành dân số ở cơ sở. Việc sinh con đông, sinh con thêm phụ thuộc vào nhận thức của từng gia đình. Làm thế nào để thay đổi nhận thức đó còn phụ thuộc rất lớn vào công tác tuyên truyền, vận động, tư vấn của từng cán bộ dân số, cũng như hình thức tuyên truyền sao cho hiệu quả là điều cần phải suy nghĩ.

Khánh Ngọc