Theo chân thương lái Trung Quốc thu mua thanh long

                

Hai bên đang thương lượng.

 Khách đặc biệt

Cuối tháng 8, một người quen ở TP.HCM liên lạc và giới thiệu cho tôi mối làm ăn. “Nếu được, anh em mình hợp tác kiếm chút đỉnh” - tôi cười và đợi đến ngày gặp những doanh nhân đến từ Trung Quốc xuất hiện. Đoàn gồm 4 người, nhưng chính thức thương lái “ngoại” chỉ có 2, trong đó người đứng ra đặt vấn đề tên là Phong (theo tên tiếng Việt). Theo tìm hiểu của chúng tôi, ông Phong đã sống và làm việc tại Việt Nam hơn một năm nay, hiện đang làm cho một công ty của Trung Quốc ở khu công nghiệp Tây Ninh. Một người theo giới thiệu chỉ là bạn mới từ Trung Quốc sang chơi. Hai người còn lại một là phiên dịch và một người Việt gốc Hoa ở chợ Lớn (TP.HCM).

Bước đầu, ông Phong cho biết, sếp ông ở Trung Quốc cử ông sang Việt Nam để mua thanh long trực tiếp với nông dân, vì lâu nay ở bên công ty cũng bị chi phối bởi nhiều công ty Trung Quốc. “Lần  này, chúng tôi muốn làm ăn lâu dài với nông dân, không phụ thuộc thêm khâu trung gian nên tôi muốn trực tiếp tiếp xúc nông dân”. Yêu cầu phía ông Phong đưa ra là làm việc với đơn vị có khả năng xuất khẩu thanh long, phía ông Phong sẽ thanh toán 50% hợp đồng, sau khi hàng qua cửa khẩu phía ông Phong sẽ nhận hàng và thanh toán phần còn lại. Theo đó, thanh long đạt trọng lượng 1 trái tầm 450gr hoặc 500gr, hàng đẹp sẽ được đưa vào hệ thống siêu thị ở Trung Quốc.

Để tạo lòng tin, ông Phong cho biết có người bạn đang làm chủ vựa thanh long ở Hàm Thuận Nam. Nhưng do người này cho giá quá cao nên chưa tiếp xúc. Và ông Phong muốn được tiếp xúc trực tiếp với những người nông dân đang trồng và sản xuất thanh long.  “Nếu được chúng tôi sẽ mua liền 20 tấn” - ông Phong khẳng định. Nhưng khi tiếp cận với Liên hiệp HTX thanh long Hàm Hiệp sau khi tham quan các khâu và nghe đơn vị đưa ra giá, ông Phong chụp lại hình ảnh và gởi thẳng về Trung Quốc. Sau gần 10 phút thì ông Phong trả lời giá quá cao nên sẽ tiếp tục thương lượng. Tuy nhiên, phía liên hiệp cho rằng đang thời điểm thanh long có giá nên giá thành phẩm qua đến cửa khẩu sẽ là 25.000 đồng/kg không thể khác được. Ông Phong yêu cầu cân thử, rồi chụp hình, trao đổi với phía bên kia.  Cuối cùng, vẫn từ chối vì cho rằng các siêu thị ở Trung Quốc giá chỉ 18.000 đồng/kg” - ông Phong đưa ra thông tin như đang muốn mặc cả. Dù cố gắng giải thích nhưng nhóm khách vẫn cứ xuýt xoa và cho rằng giá cao. Sau một hồi trao đổi với người đàn ông tên Q người Việt gốc Hoa, ông này nói nhỏ với tôi “mấy thằng này “chắc” lắm, nó có bạn bè ở đây thu mua nhưng vẫn muốn giá rẻ, nên chắc nó sẽ đi khảo sát tiếp”. Sau gần một tiếng đồng hồ làm việc, mọi thứ vẫn chưa có dấu hiệu khả quan, nên ông Phong buông câu: “Có gì sẽ liên lạc sau”.

 Thao túng

Cả nhóm tiếp tục leo lên taxi về khách sạn, để chiều chuẩn bị cho một buổi hẹn với vựa thanh long ở Hàm Thuận Nam như lời của ông Phong. Theo ông Phong, người bạn đồng hương của ông là chủ vựa này và trong suốt quá trình khi ông Phong đi tiếp xúc với các nơi mà ông Phong có ý định đặt vấn đề thu mua thanh long, chủ vựa thanh long này đều thông báo giá cho ông Phong.

Tại những nơi khác, khi thì ông Phong yêu cầu mua hàng thô, khi thì yêu cầu bên bán phải đưa hàng ra cửa khẩu, khi nào bên Trung Quốc nhận được hàng sẽ thanh toán. Tuy nhiên, trong suốt quá trình thăm dò, ông Phong mặc cả như đang trả giá cá ngoài chợ. Theo báo giá của Liên hiệp HTX thanh long thời điểm đó cho ông Phong, thì tiền chi phí, bao bì, vận chuyển ra đến của khẩu sẽ là 6.200 đồng/kg, mức giá thấp nhất so với nhiều vựa khác là 7.000 đồng/kg, 7.200 đồng/kg, 6.800 đồng/kg... “Vì muốn làm ăn lâu dài và ổn định nên liên hiệp đã đưa ra mức giá thấp nhất có thể. Tuy nhiên, phía đối tác vẫn chưa thỏa lòng và muốn được tính toán ở mức giá thấp hơn nữa, nên đành phải từ chối” - một thành viên liên hiệp chia sẻ.

Trong suốt thời gian đi theo, ông Phong luôn dùng chủ vựa để ép giá những nơi khác, nhưng cuối cùng vẫn không thể mua được. Sáng hôm sau, theo lịch nhóm khách này sẽ “cày” tiếp khu vực Hàm Thuận Nam, tuy nhiên ông Phong đột ngột thay đổi và muốn xuống Long An để thu mua. Nhưng thực chất với sự giúp đỡ của người đồng hương ở Hàm Thuận Nam, ông Phong không về mà ẩn mình để nhờ đồng hương thao túng mua với giá rẻ vì thông tin từ phía bên Trung Quốc đang rất cần số lượng lớn để đẩy vào siêu thị Trung Quốc dịp Tết Trung thu.

Với thị trường luôn biến động như thanh long, nhiều nông dân không tỉnh táo sẽ bị sức ép từ các thương lái Trung Quốc đang núp bóng các vựa thu mua người Việt. Đây là cái bẫy mà các thương lái Trung Quốc hiện nay đang dùng để tạo ra thị trường ảo cho thanh long, để chi phối giá cả các nhà vườn nhằm trục lợi. Vậy nên, cần phải tỉnh táo và am hiểu đường đi nước bước của các chủ vựa do một số người Trung Quốc đứng phía sau giật dây.

 Quang Nhân