Từ hồ “hoang” trở thành công viên đẹp

Tìm về địa danh Văn Thánh

Văn Thánh là địa danh xuất hiện từ rất sớm trong lịch sử hình thành Phan Thiết. Thời triều Nguyễn, quan đầu tỉnh đã cho xây dựng trên khu đất gần bờ sông làng Phú Tài một văn bia ghi công đức của Thánh Hiền (Đức Khổng Tử), nên nơi đây được gọi là “Văn Thánh”.

Ở phường Phú Tài (TP. Phan Thiết) hiện nay có địa danh hồ Văn Thánh, khu dân cư Văn Thánh. Xưa hơn nữa, khi còn là làng Phú Tài ven ngoại ô Phan Thiết, có bến đò Văn Thánh, hàng ngày đưa người sang bên làng Thành Đức, hữu ngạn sông Cà Ty (nay thuộc phường Đức Nghĩa, TP. Phan Thiết). Tại sao có tên gọi Văn Thánh? Tên gọi Văn Thánh xuất hiện từ bao giờ?

Qua tìm hiểu tư liệu được biết, năm 1898, khi tỉnh thành dời từ huyện Hòa Đa về làng Phú Tài, kéo theo đó là một số công trình kiến trúc được xây dựng xung quanh. Tại bến đò làng Phú Tài cạnh bờ sông Cà Ty, quan lại địa phương xây một ngôi miếu nhỏ thờ Khổng Tử, đắp con đường từ cổng tỉnh thành ra đến bến đò, miếu thờ. Để thể hiện sự tôn kính đối với bậc thánh nhân, người khai sáng Nho giáo, dân gian gọi khu vực xung quanh miếu thờ Khổng Tử, trong đó có bến đò làng Phú Tài là khu Văn Thánh, bến đò Văn Thánh.

Khu dân cư hình thành từ năm 1992, khi xảy ra vụ cháy Cồn Chà, người dân mất nhà di dời lên khu vực này, lấy đất ven hồ làm nhà; sau đó tiếp nhận thêm người dân từ các nơi khác đến định cư. Hồ nước, khu dân cư là những địa điểm được hình thành sau này. Do nằm trên khu vực bến đò Văn Thánh xưa, nên cũng lấy tên hồ Văn Thánh, khu dân cư Văn Thánh.

Như vậy, tên gọi Văn Thánh xuất hiện từ sau năm 1898 tại làng Phú Tài, ven ngoại ô Phan Thiết do có ngôi miếu nhỏ thờ Khổng Tử bên bờ sông Cà Ty.

Vẻ đẹp mới hồ Văn Thánh

Hồ Văn Thánh, thuộc phường Phú Tài, TP. Phan Thiết vốn trước kia là một hồ nuôi tôm được người dân khai phá, thông ra sông Cà Ty, để khi nước lên thì từ sông nước chảy vào mang theo tôm, cá… Đây là hồ nước được nhiều người yêu thích bởi vẻ đẹp tự nhiên, với cây xanh xung quanh, đặc biệt là vào dịp hè hoa phượng nở rực quanh hồ, tạo ra khung cảnh thơ mộng.

Nắm bắt nguyện vọng của nhân dân, nhưng nhiều năm trước việc ưu tiên vốn đầu tư cải tạo hồ Văn Thánh còn gặp nhiều khó khăn nên công trình không thể triển khai thực hiện. Ngày 5/7/2022 Chủ tịch UBND TP. Phan Thiết quyết định phê duyệt chủ trương đầu tư và đến ngày 23/11/2022, Chủ tịch UBND TP. Phan Thiết phê duyệt dự án đầu tư xây dựng Công trình Cải tạo hồ Văn Thánh, giao cho Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng TP. Phan Thiết làm chủ đầu tư.

Theo đó, dự án cải tạo hồ Văn Thánh xử lý và tạo cảnh quan xung quanh hồ tổng chiều dài 810 m, với giải pháp thiết kế làm mới mái ta-luy và chân khay bằng bê tông cốt thép, rọ đá, làm mới vỉa hè rộng từ 2,5 - 5m lát gạch Terazzo KT, làm mới bó vỉa đá Granit tự nhiên. Riêng cây xanh làm mới hố trồng, tận dụng lại cây xanh hiện hữu và trồng mới cây xung quanh hồ (cây phượng, cây sao, cây chuông hồng)...

Đồng thời làm mới điện chiếu sáng, hệ thống thoát nước, hố ga. Riêng phần các tuyến đường giao thông xung quanh hồ sẽ mở rộng các tuyến đường Nguyễn Viết Xuân (đoạn từ đường Võ Văn Tần đến hết khu chợ Văn Thánh); đường Võ Văn Tần (đoạn từ đường Nguyễn Viết Xuân đến Trương Gia Hội)... Đối với phần xử lý ô nhiễm khu vực sát hồ (dọc đường Nguyễn Viết Xuân đến sông Cà Ty) sẽ san lấp đắp đất mặt bằng với diện tích 4.560 m², làm mới hệ thống ống cống thoát nước đấu nối từ hồ Văn Thánh đến sông Cà Ty. Mở rộng vỉa hè đường Nguyễn Viết Xuân làm bãi đậu xe… để hôm nay, phường Phú Tài có thêm một công viên tươi đẹp bậc nhất thành phố, mang lại ý nghĩa dân sinh cho cộng đồng dân cư nơi đây.

Không chỉ có ý nghĩa rất lớn về mặt tinh thần và mỹ quan, bởi có nhiều dự án sẽ nối liền với hồ, như công trình kè sông Cà Ty sau khi giải tỏa xóm nhà chồ, hiện đang được gấp rút triển khai. Đồng thời cầu Văn Thánh bắc qua sông Cà Ty kết nối 2 phường Phú Tài – Đức Long cũng đang xây dựng, sẽ hứa hẹn tạo nên một diện mạo mới cho đô thị Phan Thiết trong tương lai. Kết thúc có hậu cho một khu vực tưởng chừng bị lãng quên, bỗng chốc hóa thành viên ngọc dịu mát giữa lòng TP. Phan Thiết, phục vụ người dân, du khách.

Ông Nguyễn Quốc Duy – Chủ tịch UBND phường Phú Tài nhìn nhận: Khi hồ hoàn thành đưa vào sử dụng chính thức nhân dân không chỉ riêng là ở phường Phú Tài mà cả thành phố phấn khởi. Tình hình an ninh trật tự, vệ sinh môi trường nhất là rác và cỏ dưới thành phố là giao cho phường quản lý rồi xử lý. Vấn đề hiện tại là phát động phong trào dọn vệ sinh, quản lý người dân buôn bán xung quanh hồ, góp phần giữ gìn vệ sinh môi trường, an ninh trật tự. Đồng thời, kiến nghị xây dựng hệ thống lan can bao quanh bờ hồ để đảm bảo an toàn cho trẻ nhỏ vì hiện nay việc thiết kế theo dạng tam cấp nối vỉa hè và lối đi dạo quanh hồ sẽ không đảm bảo an toàn khi trẻ đùa nghịch, dạo chơi quanh hồ.