Bởi vậy, nhận diện rõ thủ đoạn thâm độc này để có giải pháp đấu tranh phù hợp, hiệu quả trong tình hình hiện nay là rất cần thiết.
Trong quá trình chống phá các nước trên thế giới cũng như ở Việt Nam, các thế lực phản động, thù địch đã đánh giá và hiểu rất rõ vai trò to lớn của tư tưởng, văn hóa trong chỉ đạo hành động của con người và định hướng quá trình đi lên của một quốc gia, dân tộc. Bởi chúng cho rằng “có những viêc một trăm máy bay không thể hoàn thành, nhưng mười sứ giả lại có thể thành công”, “Một đài phát cũng có thể bình định được một đất nước”, “Một đô la chi cho công tác tuyên truyền hiệu quả tương ứng với năm đô la cho quân sự”, chi phí ít mà hiệu quả cao.
Trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa, các thế lực phản động, thù địch, cơ hội chính trị tập trung chống phá, xuyên tạc nền tảng tư tưởng của Đảng và xã hội ta đó là chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Chúng rêu rao tuyên truyền rằng: bây giờ là thế kỷ XXI – thế kỷ của khoa học công nghệ, kinh tế tri thức, do vậy chủ nghĩa Mác – Lênin không lạc hậu nhưng cũng không còn khoa học nữa; rồi tư tưởng Hồ Chí Minh không còn phù hợp với điều kiện mới của kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế…nhằm gây ra tâm lý hoài nghi, mơ hồ trong đội ngũ cán bộ, đảng viên và nhân dân. Bên cạnh đó, các thế lực thù địch, phản động ra sức công kích, chống phá, xuyên tạc đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước, mục tiêu, con đường độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội mà dân tộc ta đã lựa chọn; thúc đẩy “dân chủ hóa” trong đời sống xã hội, lợi dụng “cải cách hành chính” nhằm chuyển hóa chế độ chính trị ở nước ta thông qua việc đòi “cải tổ hệ thống chính trị” theo kịch bản ở Liên Xô và các nước Đông Âu vào những năm 90 của thế kỷ XX. Với mưu đồ chuyển hóa hệ thống thang giá trị trong đời sống văn hóa, tinh thần của người Việt Nam, chúng ra sức truyền bá tư tưởng, văn hóa, lối sống tư sản thực dụng, vụ lợi, hưởng lạc, chạy theo đồng tiền, hành vi phi nhân tính, bất chấp đạo đức và pháp luật; xóa bỏ truyền thống văn hóa, chuẩn mực đạo đức, lối sống tốt đẹp của dân tộc, làm phai nhạt bản sắc xã hội chủ nghĩa ở nước ta.
Đặc biệt, các thế lực phản động, thù địch, cơ hội chính trị triệt để lợi dụng Internet và mạng xã hội đẩy mạnh tuyên truyền tập hợp lực lượng, thành lập các “hội”, “nhóm” gửi “kiến nghị”, “thư ngỏ”, “góp ý”; đứng lên hô hào đấu tranh cho “tự do”, “dân chủ”, “nhân quyền”; “tôn giáo”, “xét lại lịch sử” ở Việt Nam; kích động văn nghệ sĩ đòi “tự do sáng tác”, “tự do công bố” các tác phẩm văn học, phản đối sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước ta trên lĩnh vực văn hóa, văn nghệ; đặt hàng viết bài đưa lên các mạng xã hội, blog cá nhân để tuyên truyền kích động chống phá đất nước. Chúng xuất bản các ấn phẩm có nội dụng xấu độc; biên soạn nhiều tài liệu, video lồng ghép nội dung xuyên tạc, bóp méo sự thật.… Bên cạnh đó, các thế lực thù địch, phản động đưa lên mạng xã hội và Internet những mặt trái của xã hội, khai thác những thông tin tiêu cực, không chính thống, sai trái để hướng lái, dẫn dắt dư luận theo chiều hướng tiêu cực, làm cho người đọc mơ hồ, mất cảnh giác nhằm mục đích tạo nên sự hoài nghi, phản kháng chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước; tấn công vào nền tảng tư tưởng của Đảng, từ đó nhằm xóa bỏ học thuyết Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và lý luận về cách mạng xã hội chủ nghĩa. Nhiều trang mạng xã hội triệt để lợi dụng những sai sót của một số cán bộ, đảng viên trong quản lý kinh tế, trong phòng chống dịch bệnh covid-19, trong lĩnh vực y tế, giáo dục… để kích động dư luận, tạo diễn đàn xuyên tạc, nói xấu Đảng và Nhà nước ta.
Tất cả thủ đoạn của chúng không ngoài gì khác là tạo nên sự khủng hoảng về chính trị, kinh tế trì trệ, pháp luật kém hiệu lực, nền tảng xã hội lung lay, sẽ dẫn đến “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong đội ngũ cán bộ, đảng viên và trong xã hội, tiến tới xóa bỏ vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam và chế độ xã hội chủ nghĩa ở nước ta.
Có thể khẳng định rằng, chiến lược “Diễn biến hòa bình”, mà trọng tâm là thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa là một âm mưu, thủ đoạn hết sức nguy hiểm, thâm độc của các thế lực thù địch, phản động, cơ hội chính trị. Xét về nội dung tuy không mới, nhưng về thủ đoạn, cách thức tiến hành thì chúng có sự điều chỉnh hết sức tinh vi, nguy hiểm. Nguy hiểm hơn, hoạt động tuyên truyền, chống phá của chúng tập trung vào thế hệ trẻ, các doanh nhân, trí thức, văn nghệ sĩ, nhà báo… Bởi vậy, hơn lúc nào hết, chúng ta cần đề cao cảnh giác, nhận diện đúng và chủ động đấu tranh làm thất bại âm mưu, hành động chống phá của các thế lực thù địch, bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng, bản sắc văn hóa của dân tộc. Các tổ chức đảng, đảng viên cần nắm vững định hướng chính trị; tăng cường lãnh đạo, quản lý tư tưởng, xây dựng bản lĩnh chính trị, kiên định mục tiêu, lý tưởng của Đảng, gương mẫu, nói đi đôi với làm, xây đi đôi với chống. Tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức về chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, lịch sử, truyền thống của dân tộc. Thực hiện tốt công tác xây dựng tổ chức đảng, hệ thống chính trị, xây dựng môi trường văn hóa phong phú, lành mạnh; nâng cao sức “tự đề kháng”; ngăn chặn, đẩy lùi các biểu hiện tiêu cực, lạc hậu, tham nhũng, lãng phí; chống suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong từng tổ chức, cá nhân,
Thực tế cho chúng ta thấy rằng: nền tảng tư tưởng, văn hóa vững chắc sẽ làm cho con người luôn gắn bó với đất nước, cộng đồng, tạo sức mạnh nội sinh, tinh thần đoàn kết, đồng lòng, đồng thuận trong xã hội, thúc đẩy sự phát triển bền vững trên mọi lĩnh vực của đời sống. Dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, quân và dân ta đoàn kết một lòng để đất nước đạt nhiều thành tựu quan trọng, có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế, uy tín quốc tế to lớn như hôm nay. Vì vậy, mỗi chúng ta cần hết sức cảnh giác, chủ động nhận diện và đấu tranh phòng, chống “diễn biến hòa bình”, giữ vững trận địa tư tưởng của Đảng, giữ gìn truyền thống, bản sắc văn hóa tốt đẹp của dân tộc, vì một Việt Nam hùng cường, phồn vinh, hạnh phúc.