Để kinh tế tập thể là động lực quan trọng của nền kinh tế

Nhiều HTX hoạt động hiệu quả

Nhắc đến Bình Thuận, người ta sẽ nghĩ ngay đến trái thanh long, cây trồng đã giúp nhiều nông dân thoát nghèo trong đó có các thành viên HTX. Những năm qua, các HTX nông nghiệp sản xuất thanh long đã góp phần vào việc xây dựng thương hiệu thanh long Bình Thuận trên thị trường trong nước và quốc tế. Một số HTX ra đời sớm và phát triển bền vững như HTX thanh long Thuận Tiến, HTX thanh long Hàm Đức, HTX Hòa Lệ… đã thành công trong việc liên kết sản xuất, áp dụng công nghệ tiên tiến và đạt tiêu chuẩn xuất khẩu.

Có 11 thành viên với 30 ha sản xuất thanh long theo tiêu chuẩn   VietGap, GlobalGAP, Fairtrade (thương mại công bằng), HTX Thanh long Thuận Tiến (Hàm Thuận Bắc) đã thực hiện mục tiêu nâng cao chất lượng sản phẩm thanh long, tạo chu trình khép kín trong sản xuất, thu mua, tiêu thụ, xuất khẩu thanh long; khuyến khích tiêu thụ nông sản bằng hợp đồng có định hướng để mở ra hướng đi tích cực. Sau 3 năm hoạt động, sản phẩm trái thanh long của HTX đã chinh phục được những thị trường mới như: thị trường châu Âu, Mỹ, Úc, các siêu thị trong nước… Năm 2023, HTX thanh long Thuận Tiến được Hội Nông dân Việt Nam vinh danh là 1 trong 63 HTX tiêu biểu trên toàn quốc.

Hay HTX kinh doanh dịch vụ nông nghiệp Long Điền 1 (thị trấn Liên Hương, huyện Tuy Phong), được thành lập từ năm 1979 và năm 2013 chuyển sang hoạt động theo mô hình HTX kiểu mới theo Luật HTX năm 2012. Hiện HTX có 487 thành viên với diện tích canh tác hơn 280 ha lúa thương phẩm và 45 ha thanh long. Với sự đồng tình, đoàn kết, các hộ nông dân thành viên đã liên kết với nhau để chuyển từ sản xuất nhỏ manh mún, phát triển thành từng vùng trồng lúa liên canh. Điều này giúp việc gieo cày, thu hoạch thuận lợi hơn và dễ dàng cho việc ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ, đưa cơ giới hóa vào đồng ruộng. Đặc biệt, năm 2018, HTX đã mạnh dạn triển khai canh tác giống lúa Đài Thơm 8 và liên kết cùng Nhà máy xay xát Long Thảo chế biến thành phẩm sản phẩm gạo được thị trường ưa chuộng. Việc triển khai áp dụng giống lúa mới và bao tiêu sản phẩm giúp các thành viên tăng lợi nhuận từ 3 - 5 triệu đồng/ha.

Những mô hình KTTT này đóng vai trò không chỉ trong việc tăng thu nhập cho người dân, mà còn tạo điều kiện cho sự phát triển bền vững của các ngành sản xuất và dịch vụ tại Bình Thuận. Sự liên kết giữa các thành viên trong HTX giúp họ tiếp cận với thị trường rộng lớn hơn, áp dụng công nghệ tiên tiến và đảm bảo sản phẩm đạt tiêu chuẩn chất lượng.

KTTT còn nhiều thách thức

Tuy nhiên, KTTT tại Việt Nam, trong đó có Bình Thuận, đang phải đối mặt với nhiều khó khăn và thách thức. Theo Liên minh HTX tỉnh, hiện nay nhiều HTX gặp khó khăn trong việc huy động vốn để đầu tư vào cơ sở hạ tầng, máy móc, trang thiết bị hiện đại và công nghệ tiên tiến. Các HTX nhỏ lẻ, quy mô sản xuất nhỏ thường không đủ tài sản thế chấp hoặc không đáp ứng được điều kiện vay vốn từ ngân hàng. Khả năng tiếp cận các nguồn vốn hỗ trợ từ chính phủ hoặc các quỹ phát triển cũng bị hạn chế, đặc biệt là do các quy trình phức tạp và thiếu hiểu biết về chính sách.

Thêm vào đó, nhiều HTX chưa đủ điều kiện để áp dụng công nghệ sản xuất tiên tiến, dẫn đến năng suất và chất lượng sản phẩm thấp, khó cạnh tranh trên thị trường. Đội ngũ quản lý HTX có năng lực chuyên môn yếu và thiếu. Sự thiếu hụt kiến thức về quản trị doanh nghiệp, marketing, và quản lý tài chính khiến HTX gặp khó khăn trong việc vận hành hiệu quả và phát triển lâu dài… Nhiều HTX sản xuất sản phẩm đạt tiêu chuẩn nhưng lại chưa xây dựng được thương hiệu đủ mạnh để tạo dấu ấn trên thị trường. Việc chưa chú trọng đến việc xây dựng thương hiệu, quảng bá sản phẩm và phát triển thị trường là một yếu tố khiến sản phẩm của HTX khó cạnh tranh với các doanh nghiệp tư nhân hoặc các đối tác quốc tế…

Liên minh Hợp tác xã tỉnh cho biết, KTTT và HTX của tỉnh đã phát triển cả về số lượng và chất lượng. Các HTX ngày càng nhiều, hoạt động đa dạng và đã tạo nhiều việc làm, đóng góp tích cực vào thực hiện mục tiêu xóa đói giảm nghèo và xây dựng nông thôn mới. Thời gian tới, Liên minh HTX tỉnh sẽ tiếp tục tuyên truyền và thực hiện các kế hoạch để nâng cao hiệu quả KTTT. Bên cạnh đó, sẽ tập trung khuyến khích phát triển bền vững KTTT, nòng cốt là HTX với nhiều hình thức liên kết, hợp tác đa dạng; tạo điều kiện cho kinh tế hộ phát triển trên các lĩnh vực nông nghiệp, công nghiệp thương mại, dịch vụ, góp phần hình thành chuỗi giá trị từ sản xuất đến chế biến và tiêu thụ, bảo đảm hài hòa lợi ích của các chủ thể tham gia.

Để khu vực KTTT phát huy hiệu quả cao hơn, tỉnh sẽ tập trung triển khai một số giải pháp trọng tâm, tăng cường tuyên truyền, tập huấn và nâng cao năng lực nguồn nhân lực HTX, tạo sự nhận thức đầy đủ, đúng đắn và thống nhất về bản chất, mô hình HTX kiểu mới trong cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân. Ngoài ra, sẽ tiếp tục triển khai hiệu quả các chính sách hỗ trợ phát triển nông nghiệp trong khu vực KTTT. Đồng thời đánh giá lại các mô hình hiệu quả để có cơ sở nhân rộng trên địa bàn tỉnh. Song song đó, lựa chọn một số HTX có quy mô phù hợp để hỗ trợ xây dựng mô hình liên kết chuỗi với doanh nghiệp theo hướng ứng dụng công nghệ cao, bảo đảm đầu ra sản phẩm.