Phản ứng quốc tế khi Nga - Ukraine sắp ký thỏa thuận dỡ phong tỏa cảng Biển Đen

Theo kế hoạch, hôm nay (22/7) tại thành phố Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ), đại diện của Nga và Ukraine sẽ ký một thỏa thuận để mở lại các cảng của Ukraine trên Biển Đen, phục vụ việc xuất khẩu ngũ cốc dưới sự chứng kiến của Tổng thư ký Liên Hợp Quốc António Guterres và Tổng thống nước chủ nhà Tayyip Erdogan.

Thông tin về thỏa thuận sắp được ký kết được Văn phòng Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ xác nhận. Thời gian ký kết dự kiến diễn ra vào khoảng 20 giờ 30 phút tối nay (theo giờ Việt Nam). Hiện dự thảo thỏa thuận chưa được công bố chi tiết.

Tuy nhiên, theo nhiều nguồn tin thân cận với các cuộc đàm phán trước đó, thỏa thuận sẽ có điều khoản về cùng kiểm tra hàng tại các cảng của Ukraine. Và Thổ Nhĩ Kỳ sẽ thành lập một trung tâm điều phối với Ukraine, Nga và Liên Hợp Quốc để điều tiết xuất khẩu ngũ cốc. Dự kiến, hoạt động xuất khẩu ngũ cốc có thể được nối lại qua 3 cảng của Ukraine trên Biển Đen gồm Odessa, Pivdennyi và Chornomorsk.

Về quyền lợi của Nga, nước này có thể sẽ được Mỹ và Liên minh châu Âu nới lỏng một số lệnh trừng phạt. Theo người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova, ngũ cốc và phân bón của Nga cũng cần được tiếp cận trở lại thị trường mà không gặp bất kỳ trở ngại nào, nhằm đảm bảo an ninh lương thực cho thế giới.

Đây cũng là kỳ vọng của Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Guterres – người đang lên đường tới Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ, với kế hoạch tham dự lễ ký kết thỏa thuận giữa Nga và Ukraine:

“Nga phải cho phép xuất khẩu ngũ cốc an toàn và đảm bảo tại các cảng của Ukraine. Các tuyến đường cần được nghiên cứu. Và thực phẩm và phân bón của Nga cũng phải được tiếp cận không hạn chế đến các thị trường thế giới mà không gặp trở ngại gián tiếp nào. Tôi đã có nhiều cuộc trò chuyện về vấn đề này với lãnh đạo cấp cao của Nga, Ukraine, Thổ Nhĩ Kỳ, Mỹ, Liên minh châu Âu và các quốc gia quan trọng khác. Các tác động phức tạp về an ninh, kinh tế và tài chính đòi hỏi thiện chí của tất cả các bên để đạt được một thỏa thuận trọn gói”.

Hiện Ukraine và Nga, hai nước xuất khẩu lương thực lớn của thế giới, chưa xác nhận thông tin về thỏa thuận sắp được ký. Nhưng trong bài phát biểu đêm qua, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết đang chờ tin tức từ Thổ Nhĩ Kỳ:

“Ngày mai, chúng ta sẽ nhận tin mới từ Thổ Nhĩ Kỳ, về việc dỡ phong tỏa các cảng của chúng ta”.

Trong khi đó, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Ned Price cho biết, Washington hoan nghênh thỏa thuận này về mặt nguyên tắc. Nhưng cần lưu ý một điều, Nga cần có trách nhiệm thực thi thỏa thuận nghiêm túc để ngũ cốc Ukraine có mặt trên thị trường thế giới.

Việc Nga, Ukraine không thể xuất khẩu ngũ cốc gây sức ép lớn lên thị trường thế giới trong mấy tháng qua, khiến giá cả leo thang. Nếu thỏa thuận được ký kết, đây sẽ là kết quả được thế giới kỳ vọng hạ nhiệt cơn sốt giá lương thực trên thế giới hiện nay cũng như là thành quả của những nỗ lực trung gian từ Liên Hợp Quốc và Thổ Nhĩ Kỳ.

Thỏa thuận sẽ mở đường cho một lượng lớn phân bón, ngũ cốc Nga cùng 25 triệu tấn lúa mì và các loại ngũ cốc khác của Ukraine sẽ sớm được xuất ra thị trường, xoa dịu cuộc khủng hoảng lương thực đang ngày một nghiêm trọng ở nhiều quốc gia phụ thuộc vào việc nhập khẩu./.