Một trong những ấn tượng mạnh mẽ nhất với những ai đã từng đọc qua nhật ký của bác sĩ Đặng Thùy Trâm chính là những câu danh ngôn của văn hào N.A.Ostrotsky về lý tưởng sống ở ngay trang đầu: “Đời người ta chỉ sống có một lần, phải sống sao cho khỏi phải xót xa ân hận vì những năm tháng sống hoài, sống phí, để khi nhắm mắt xuôi tay ta có thể nói rằng: Cả đời ta, cả sức ta đã hiến dâng cho sự nghiệp cao đẹp nhất trên đời, sự nghiệp đấu tranh giải phóng loài người”. Đây cũng là tinh thần bao trùm lên toàn bộ cuốn nhật ký, là một biểu trưng cho hoài bão, lý tưởng sống của thế hệ thanh niên Việt Nam những năm chống Mỹ cứu nước; sống chiến đấu vì nền độc lập dân tộc và xây dựng chủ nghĩa xã hội. Những thế hệ sinh ra, lớn lên trong chiến tranh, đối mặt với bom đạn, với quân thù, lý tưởng sống vì độc lập dân tộc, vì chủ nghĩa xã hội đã trở thành khát vọng cháy bỏng, với những lời tuyên thệ sắt đá… Đó chính là biểu trưng của những thế hệ thanh niên ngày ấy.
Thanh niên TP. Phan Thiết thăm hỏi sức khỏe Mẹ Việt Nam anh hùng Lương Thị Con tại xã Phong Nẫm (TP. Phan Thiết)
Thanh niên ngày nay đã có những thay đổi lớn trong cách nghĩ, cách nói và hành động; trở nên bận rộn hơn với vòng quay lao động, học tập, nhanh nhạy hơn với sức mạnh của công nghệ, mạng xã hội, và cũng năng động hơn với xu thế hội nhập. Nhìn từ thực tế, thế hệ thanh niên hiện đại, chắc chắn, chỉ có cảm nhận sự ác liệt của chiến tranh từ “những bài học lịch sử, phim ảnh, lời kể”. Và, trong những ngày tháng 7 kỷ niệm 77 năm Ngày Thương binh – Liệt sĩ (27/7/1947 – 27/7/2024), tuổi trẻ Bình Thuận nói riêng và cả nước nói chung lại hướng về các nghĩa trang hay đền thờ để tri ân các liệt sĩ. Bởi những nơi này sẽ cho thế hệ thanh niên thời hiện đại cảm nhận được sự khốc liệt của chiến tranh; và cảm nhận được đây không phải là nơi chết chóc, mà chính là nơi phục sinh cho cõi sống. Thanh niên ngày nay cũng nhận thức được, sự tri ân của hậu thế dẫu có lớn đến nhường nào, thì vẫn mãi chưa thể xứng với lớp lớp cha anh đã ngã xuống vì độc lập tự do, vì sự trường tồn của dân tộc.
Tại cuộc thi Khoa học kỹ thuật cấp quốc gia học sinh trung học năm 2023 – 2024 do Bộ Giáo dục & Đào tạo tổ chức tại tỉnh Bắc Ninh, em Kiều Quang Huy (Trường THCS Hùng Vương, TP. Phan Thiết) vinh dự là học sinh duy nhất của tỉnh Bình Thuận đoạt được giải 4 về lĩnh vực hệ thống nhúng với dự án “Hệ thống hỗ trợ cảnh báo giám sát người điều khiển xe ô tô khi có dấu hiệu buồn ngủ”. Trước khi đưa dự án đi thi, cậu bé Huy đã mất gần 9 tháng ròng rã mày mò, lên ý tưởng, nghiên cứu và lập trình. Cậu bé ước mong sản phẩm sẽ góp phần hạn chế tai nạn giao thông xảy ra do tài xế ngủ gật. Để đạt được những thành tích đó là cả một quá trình cố gắng không ngừng; và điều quan trọng nhất là Huy có niềm đam mê nghiên cứu khoa học, luôn tìm tòi học hỏi để có thể cho ra đời những giải pháp có tính thực tiễn, ứng dụng cao. Kiều Quang Huy là một điển hình về tri thức hiện đại và còn nhiều phong trào tri thức trẻ tình nguyện, thanh niên vì cộng đồng, thanh niên tình nguyện hỗ trợ chuyển đổi số…
Từ những dẫn chứng trên có thể thấy, dù bối cảnh thay đổi nhưng ở thời kỳ nào, lý tưởng của thanh niên cũng là mạch sống, là dòng chảy xuyên suốt. Ngày nay, lý tưởng quan điểm sống của thanh niên biểu hiện với những sắc thái khác, nhưng không thay đổi về nội hàm, bản chất. Không khắc đậm những châm ngôn, phương châm sống như trong thời chiến, nhưng họ vẫn có cách biểu hiện riêng khi theo đuổi những mục tiêu, ý nghĩ, hành động tích cực trong học tập rèn luyện, trong công tác…