Khơi dậy đam mê sáng tạo khoa học kỹ thuật cho học sinh trung học

Nhiều dự án mang tính thực tiễn, khả thi cao

Cuối tuần qua, Sở Giáo dục và Đào tạo đã tổ chức thành công Cuộc thi Khoa học kỹ thuật dành cho học sinh trung học cấp tỉnh năm học 2023 - 2024 (gọi tắt cuộc thi). Cuộc thi năm nay, toàn tỉnh có 54 dự án thuộc 6 lĩnh vực của 94 tác giả, trong đó có 9 dự án của học sinh THCS, 45 dự án của học sinh THPT. Điểm mới của cuộc thi năm nay, lần đầu tiên có sự đồng hành hỗ trợ của Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP. Hồ Chí Minh tham gia góp ý, tư vấn cho Ban giám khảo chọn được những đề tài xuất sắc nhất để tham dự cuộc thi cấp quốc gia sắp tới. Đồng thời, bên lề cuộc thi này Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP. Hồ Chí Minh đã hỗ trợ tập huấn Khởi nghiệp và giáo dục STEM cho giáo viên trung học trên địa bàn tỉnh Bình Thuận nhằm thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp, trang bị kiến thức, kỹ năng về khởi nghiệp cho học sinh; tăng cường áp dụng giáo dục STEM trong giáo dục trung học; thúc đẩy hoạt động nghiên cứu khoa học, kỹ thuật, chuyển đổi số trong các cơ sở giáo dục trung học; tìm kiếm và hỗ trợ các dự án, ý tưởng khởi nghiệp và tham gia Cuộc thi khoa học, kỹ thuật của học sinh.

Theo đánh giá của Ban tổ chức, tại cuộc thi năm nay đa số các dự án dự thi thể hiện được ý tưởng khoa học mới và khá phù hợp. Các tác giả có kỹ năng nghiên cứu, đề xuất các giải pháp khá hoàn chỉnh; nhiều dự án mang tính thực tiễn, có tính khả thi cao, thể hiện sự đam mê trong nghiên cứu khoa học, ứng dụng kiến thức được học vào thực tiễn và tạo sân chơi bổ ích cho học sinh THCS, THPT trên địa bàn toàn tỉnh. Bên cạnh đó, phần lớn các dự án đã đặt ra câu hỏi nghiên cứu, vấn đề nghiên cứu và có nội dung và phương pháp nghiên cứu, thực hiện tiến trình nghiên cứu phù hợp với học sinh trung học và các em đã trình bày báo cáo khoa học theo đúng yêu cầu của một công trình khoa học. Nhiều đề tài khoa học và phần trình bày của học sinh đã chú ý tới việc vận dụng kiến thức học được trên lớp, kiến thức thực tiễn diễn ra trong cuộc sống vào nghiên cứu khoa học.

Bên cạnh những ưu điểm, vẫn còn một số tác giả đã chọn cho mình ý tưởng chưa phù hợp, hoặc quá lớn so với độ tuổi, hoặc thiếu thời gian và điều kiện thực hiện. Một số dự án còn thiếu minh chứng cho tính khoa học, tính khách quan, tính khả thi của đề tài như: tính khoa học của kế hoạch nghiên cứu; nhật ký chưa thật đầy đủ, thời điểm điều tra khảo sát thiếu cụ thể; giải pháp đưa ra chưa sát với thực tế; việc xác định lĩnh vực dự thi chưa phù hợp.

Kết thúc cuộc thi, trong số 54 dự án đăng ký tham dự, Hội đồng chấm đã chọn ra 2 giải nhất, 5 giải nhì, 8 giải ba và 11 giải tư. Trong đó, 2 giải nhất đã thuộc về em Nguyễn Trần Gia Huy – Trường THPT Tánh Linh với dự án Robot phục vụ và chăm sóc người khuyết tật và em Kiều Quang Huy – Trường THCS Hùng Vương (TP. Phan Thiết) với dự án hệ thống hỗ trợ cảnh báo và giám sát người điều khiển xe ô tô khi có dấu hiệu buồn ngủ. Theo đó, 2 giải nhất cuộc thi cấp tỉnh sẽ được lựa chọn để tham dự cuộc thi khoa học, kỹ thuật cấp quốc gia học sinh trung học năm học 2023-2024, dự kiến tổ chức tại tỉnh Bắc Giang vào tháng 3/2024. Ngoài ra, Ban tổ chức đã trao 3 giải toàn đoàn gồm: 1 giải nhất cho Trường THPT Phan Bội Châu, 1 giải nhì cho Trường TH, THCS & THPT Lê Quý Đôn và 1 giải ba cho Trường THPT Tánh Linh. Đồng thời, Trường Đại học Phan Thiết đã trao 10 giải chuyên biệt cho các tác giả, nhóm tác giả.

Tiếp tục lan tỏa cuộc thi

Ông Lương Văn Hà – Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo nhấn mạnh: Cuộc thi Khoa học kỹ thuật nhằm khuyến khích học sinh trung học nghiên cứu khoa học kỹ thuật và vận dụng kiến thức của các môn học vào giải quyết những vấn đề của thực tiễn đời sống. Hoạt động này còn góp phần đẩy mạnh việc dạy học gắn liền với thực tiễn, triển khai giáo dục STEM gắn với nghiên cứu khoa học kỹ thuật, dạy học theo dự án. Đồng thời, thúc đẩy giáo viên tự bồi dưỡng, nâng cao năng lực chuyên môn nghiệp vụ, chất lượng dạy học trong các trường trung học, góp phần để thực hiện có hiệu quả Chương trình Giáo dục phổ thông 2018. Cuộc thi đã trở thành sân chơi bổ ích để khích lệ tinh thần hăng say học tập, nghiên cứu khoa học, sáng tạo của học sinh trung học trên toàn tỉnh, mở ra hướng giáo dục mới. Dù trong số dự án tham gia cuộc thi có những dự án chưa đạt giải nhưng đến với cuộc thi này các dự án đều xuất sắc, thành công bởi các em đã có những trải nghiệm bổ ích trong quá trình thực hiện.

Sau cuộc thi này, Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo đề nghị các nhà trường, học sinh tiếp tục đầu tư, hoàn thiện dự án để đại diện cho học sinh Bình Thuận tham gia cuộc thi Quốc gia và đạt thành tích cao. Đồng thời, để cuộc thi tiếp tục được lan tỏa, thời gian tới các phòng chuyên môn, các nhà trường cần đồng hành, trách nhiệm trong tư vấn, hỗ trợ, chỉ đạo để khích lệ học sinh hăng say nghiên cứu khoa học, tìm thấy, phát hiện nhiều đề tài có ý nghĩa thiết thực trong cuộc sống. Trên cơ sở đó, phát huy năng lực tự chủ, tự học, giải quyết vấn đề cũng như các năng lực đặc thù trong học tập như tính toán, khoa học... Đặc biệt, thời gian tới, Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP. Hồ Chí Minh sẽ tiếp tục đồng hành, hỗ trợ, tập huấn cho tỉnh Bình Thuận trong cuộc thi nhằm giúp tỉnh đạt được những kết quả cao nhất.