Chuẩn mực đạo đức là một hệ thống các nguyên tắc có ảnh hưởng, chi phối hành vi đạo đức được chấp nhận bởi xã hội. Chúng là hệ thống các phương pháp, cách thức thực hiện một việc gì đó theo một quy tắc chính thức được chấp nhận rộng rãi và có tác dụng điều chỉnh hành vi xã hội của một cá nhân, nhóm người hay xã hội.
Xây dựng, giáo dục, bồi dưỡng đạo đức cách mạng cho đội ngũ cán bộ, đảng viên là nội dung trọng tâm của xây dựng Đảng về đạo đức. Xây dựng Đảng về đạo đức và xây dựng đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên là vấn đề hệ trọng, một nhiệm vụ của công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và là nội dung cốt lõi trong tư tưởng Hồ Chí Minh.
Thay mặt Bộ Chính trị, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng ký ban hành Quy định số 144-QĐ/TW ngày 9/5/2024, về chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong giai đoạn mới. Quy định số 144 đã quy định 5 chuẩn mực đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ, đảng viên trong giai đoạn mới. Thứ nhất là yêu nước, tôn trọng nhân dân, tuyệt đối trung thành với Đảng, Tổ quốc. Thứ hai là bản lĩnh, đổi mới, sáng tạo, hội nhập. Thứ ba là cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư. Thứ tư là đoàn kết, kỷ cương, tình thương, trách nhiệm. Thứ năm là gương mẫu, khiêm tốn, tu dưỡng rèn luyện, học tập suốt đời.
Chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên đối với công việc được hiểu là những quy định về tiêu chuẩn, nguyên tắc, thước đo hành vi chuẩn mực mà mỗi cán bộ, đảng viên khi thực thi nhiệm vụ đều phải có và tuân thủ. Trong từng giai đoạn, từng công việc khác nhau, các chuẩn mực đạo đức không chỉ được cán bộ, đảng viên thường xuyên rèn luyện thực hành, trau dồi, đồng thời bổ sung, phát triển những chuẩn mực đó lên tầm cao mới cho “phù hợp” với thời đại, với yêu cầu, nhiệm vụ đặt ra. Chuẩn mực đạo đức cách mạng được thể hiện bằng các chuẩn giá trị như lòng trung thành, tính trung thực, tận tuỵ, trách nhiệm, chấp hành kỷ luật, kỷ cương, quy định của pháp luật; luôn có tinh thần đoàn kết, đổi mới, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dấn thân vì sự nghiệp chung. Vì thế nó được coi là những căn cứ để đánh giá phẩm chất, nhân cách, thái độ, hành vi của cán bộ, đảng viên, đồng thời là điều kiện để cán bộ, đảng viên nỗ lực phấn đấu hoàn thành nhiệm vụ được giao.
Từ khi thành lập Đảng đến nay, trong điều kiện Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo và duy nhất, đặc biệt là khi nước ta chuyển đổi sang nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, có một thực tế là, hệ thống thang giá trị chuẩn mực xã hội được hình thành trong đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa đã và đang biến đổi, chủ nghĩa cá nhân, chủ nghĩa thực dụng có điều kiện phát triển, mục tiêu làm giàu “không chính đáng”, coi trọng lợi ích vật chất đã và đang trở thành cái đích hướng tới của một số cán bộ, đảng viên. Bởi vậy, để thực hiện nhiệm vụ cao cả, cần thiết nhưng hết sức khó khăn và phức tạp hiện nay là xây dựng Đảng về đạo đức, trước hết Đảng ta phải định hướng những chuẩn mực đạo đức mà mỗi cán bộ, đảng viên cần phải đạt được. Đạt được những chuẩn mực đó, sẽ làm trong sạch Đảng, giải quyết những bức xúc của nhân dân, củng cố lại niềm tin của dân với Đảng, nâng Đảng lên tầm cao mới, góp phần vào sự nghiệp cách mạng của dân tộc. Đồng thời giữ vững kỷ luật tập thể, tổ chức, tôn trọng sáng kiến cá nhân, phát triển nhân cách và năng lực sáng tạo, đóng góp riêng của mỗi cán bộ, đảng viên. Do đó, việc xây dựng chuẩn mực đạo đức mà mỗi cán bộ, đảng viên làm nền tảng xây dựng đạo đức công vụ là yêu cầu, nhiệm vụ vừa cấp bách, vừa lâu dài, đáp ứng yêu cầu cách mạng trong giai đoạn mới.
Trong giai đoạn cách mạng mới thì những chuẩn mực đạo đức nêu trên của đội ngũ cán bộ, đảng viên là khắt khe hơn so với đạo đức xã hội và trách nhiệm thực hành chuẩn mực đạo đức của đảng viên giữ vị trí lãnh đạo cũng cao hơn so với những đảng viên không giữ vị trí lãnh đạo. Ngày nay, việc tự giác thực hành chuẩn mực đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ, đảng viên sẽ nâng cao sức mạnh “nội sinh” của Đảng, giúp cho Đảng ta ngày càng trong sạch, vững mạnh về mọi mặt, mãi mãi đồng hành cùng dân tộc và đưa dân tộc Việt Nam tiến bước cùng thời đại.
Sự cụ thể hóa quan điểm của Đảng về chuẩn mực đạo đức cách mạng trong xây dựng và thực hiện đạo đức công vụ, đạo đức nghề nghiệp đã và đang góp phần thực hiện tốt Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng, nghị quyết đại hội đảng bộ các cấp. Từ đó nhằm tạo chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức và hành động trong cán bộ, đảng viên và nhân dân, góp phần thực hiện khát vọng phát triển đất nước Việt Nam phồn vinh, hạnh phúc.