Pháp luật nghiêm minh nhưng không vô tình

Có 91 cán bộ diện trung ương quản lý, trong đó có 17 ủy viên, nguyên ủy viên trung ương Đảng, 23 tướng lĩnh đã bị thi hành kỷ luật. 1.304 vụ/3.523 bị can đã bị khởi tố, điều tra về các tội tham nhũng. Đặc biệt từ đầu nhiệm kỳ 13 đến nay, đã xử lý hơn 590 cán bộ trong các cơ quan phòng chống tham nhũng, tiêu cực, trong đó hơn 200 trường hợp bị xử lý hình sự. Rõ ràng công tác phòng chống tham nhũng, tiêu cực ngay trong các cơ quan chức năng phòng chống tham nhũng, tiêu cực đang được tiến hành quyết liệt, không có vùng cấm. Đúng như Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã yêu cầu: Trước hết, bản thân những người làm nhiệm vụ này phải gương mẫu, trong sạch, thì mới làm nhiệm vụ này được.

Hàng loạt vụ án tham nhũng, tiêu cực lớn, gây bức xúc trong dư luận nhân dân như: Vụ án “Chuyến bay giải cứu”, đại án Việt Á, vụ án xảy ra tại Tập đoàn FLC, Tập đoàn Tân Hoàng Minh, Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, Công ty AIC, Cục Đăng kiểm Việt Nam, đường cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi… đã bị phát hiện, khởi tố, điều tra, xét xử và chuẩn bị đưa ra xét xử vào cuối năm nay.

Đặc biệt, việc xét xử vụ án xảy ra tại Công ty Việt Á đang được dư luận cả nước quan tâm, chờ đợi. Bởi lẽ thứ nhất đây là chùm án liên quan đến rất nhiều người, từ Trung ương đến địa phương, ở cả khu vực công và khu vực tư (đến nay đã khởi tố 33 vụ án/111 bị can, với 6 tội danh).

Thứ hai, đây là vụ án có tới 3 nguyên ủy viên Trung ương Đảng bị truy tố, cùng rất nhiều người nguyên là lãnh đạo, cán bộ, nhân viên y tế tại Trung ương và các tỉnh-thành phố.

Thứ ba là đại án Việt Á xảy ra trong bối cảnh rất đặc biệt, tình thế “nước sôi lửa bỏng”, “chống dịch như chống giặc”. Hoàn cảnh đặc biệt ấy vừa tạo điều kiện cho các quan chức thoái hóa “đục nước béo cò”, vừa khiến nhiều cán bộ, đảng viên vướng vi phạm, sai phạm (chủ yếu trong lĩnh vực đấu thầu), vì mục tiêu chống dịch, bảo vệ sức khỏe, tính mạng của nhân dân.

Chính vì hoàn cảnh đặc biệt phát sinh đại án Việt Á, nên Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng tại phiên họp thứ 24 vừa qua, đã thông báo chủ trương phân loại để xử lý như sau: Chỉ nghiêm trị những người lợi dụng chức vụ, quyền hạn để tác động, chỉ đạo cấp dưới làm trái quy định, đem lại lợi ích bất hợp pháp cho Công ty Việt Á; kẻ chủ mưu cầm đầu, vì động cơ vụ lợi, đã chiếm hưởng số tiền lớn.

Còn những người phụ thuộc, phải thực hiện mệnh lệnh, không có động cơ vụ lợi, không được hưởng lợi, chủ yếu là những người ở tuyến đầu chống dịch, trong hoàn cảnh “nước sôi lửa bỏng” cần có kít xét nghiệm phục vụ nhân dân, nhưng không thể thực hiện đúng trình tự thủ tục đấu thầu theo luật định (mà phải làm tắt), họ có vi phạm nhưng vì lợi ích chung…Với đối tượng này, chủ trương là tha, miễn trách nhiệm hình sự (và cả dân sự).

Dư luận nhân dân rất đồng tình, ủng hộ chủ trương nhân văn, có lý có tình này, của Ban Chỉ đạo Trung ương phòng chống tham nhũng, tiêu cực. Bởi lẽ thứ nhất, những quan chức lợi dụng lúc dịch bệnh hoành hành, để trục lợi trên sự khốn khổ, hoạn nạn của nhân dân, phải bị trừng trị thật nghiêm khắc. Chính nhờ những quan chức mất nhân tính ấy mà Việt Á mới được lưu hành kit test Covid-19 và nâng khống giá kít xét nghiệm từ 143.000 đồng lên 470.000 đồng/kít test (gấp 3 lần), thu lời hàng ngàn tỷ đồng và dùng hàng trăm tỷ đồng để hối lộ, “cảm ơn” các quan chức đã tiếp tay.

Thứ hai là nhân dân ta không bao giờ quên những ngày tháng đau thương và mất mát vì Covid-19 vừa qua, cũng như công lao của hàng vạn “chiến sĩ áo trắng” đã ngày đêm bất chấp hiểm nguy, gian khổ, chiến đấu đẩy lùi đại dịch, trả lại cuộc sống bình yên cho mọi người. Chủ trương nhân văn, sáng suốt trên sẽ giúp đội ngũ y bác sĩ không may đã bị và đang bị xử lý trong vụ Việt Á (mà không có yếu tố vụ lợi) có thể an tâm tiếp tục công tác và cống hiến.

Đảng và Chính phủ đang cố gắng khắc phục tình trạng cán bộ, công chức sợ sai, sợ trách nhiệm, né tránh, đùn đẩy, làm việc cầm chừng… Kết luận 14 của Bộ Chính trị về khuyến khích và bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo vì lợi ích chung, cần được cụ thể hóa và đi vào cuộc sống bằng những chủ trương nhân văn, sáng suốt như trên.