Kiến nghị kiểm điểm các tổ chức, cá nhân có liên quan việc hợp tác trồng gần 700 ha cao su

Phát hiện nhiều tồn tại

Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Sông Dinh (Công ty Sông Dinh), trực thuộc Sở NN&PTNT Bình Thuận, có 100% vốn nhà nước, do UBND tỉnh làm chủ sở hữu. Ngày 30/6/2008, Chủ tịch UBND tỉnh có quyết định phê duyệt dự án cải tạo rừng nghèo kiệt của Công ty Lâm nghiệp Sông Dinh. Mục tiêu của dự án là cải tạo rừng tự nhiên nghèo kiệt để trồng lại rừng sản xuất, trồng cây công nghiệp có giá trị như rừng, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, sử dụng có hiệu quả tài nguyên đất, quản lý, bảo vệ, phát triển và sử dụng bền vững tài nguyên rừng. Tạo việc làm và thu nhập cho người lao động, góp phần xóa đói giảm nghèo phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh quốc phòng trên địa bàn.

Tháng 7/2008, Công ty Sông Dinh và Công ty cổ phần Phú Long ký kết Hợp đồng hợp tác đầu tư trồng cao su với quy mô diện tích 1.000 ha, sau đó điều chỉnh diện tích giảm xuống còn 694 ha. Theo hợp đồng, Công ty Sông Dinh được hưởng 10% trên tổng diện tích đã trồng của dự án (gần 70 ha), Công ty cổ phần Phú Long được hưởng 90% (tương đương 624,66 ha) trên tổng diện tích đã trồng của dự án. Thời gian thực hiện hợp đồng chia làm 2 chu kỳ, tổng cộng 49 năm. Công ty cổ phần Phú Long đầu tư 100% vốn thực hiện toàn bộ công tác đầu tư xây dựng cơ bản vườn cây cao su, gồm: Khai hoang, xây dựng vườn cây, trồng mới chăm sóc và đầu tư cơ sở hạ tầng (đường giao thông, hệ thống điện…) và các công trình phúc lợi phục vụ sản xuất kinh doanh. Trách nhiệm của Công ty cổ phần Phú Long, không được tự ý thay đổi loại cây trồng và mục tiêu dự án trong quá trình thực hiện hợp đồng.

Tháng 6/2017, Công ty cổ phần Phú Long chuyển nhượng toàn bộ quyền, lợi ích hợp pháp và nghĩa vụ trong Hợp đồng hợp tác trồng cao su cho Công ty TNHH Đầu tư Tân Hà với tổng giá trị 21,7 tỷ đồng.

Qua công tác kiểm tra, Thanh tra tỉnh đã chỉ ra những tồn tại, thiếu sót của những đơn vị liên quan. Tại thời điểm Công ty Sông Dinh ký kết Hợp đồng hợp tác đầu tư trồng cao su và bàn giao đất tại thực địa vào năm 2009 để Công ty cổ phần Phú Long trồng cao su trong khi chưa được UBND tỉnh có quyết định cho thuê đất. Theo Thanh tra tỉnh, việc này là không đúng quy định của pháp luật về đất đai. Công ty Sông Dinh còn cho phép Công ty TNHH Đầu tư Tân Hà chuyển đổi cây trồng từ cây cao su sang trồng cây keo lá tràm tại lô số 120 với diện tích 74,5 ha và ít nhất 5 lô khác tại các tiểu khu 380; 385 (chưa xác định được diện tích đất) là chưa đúng về loại cây trồng theo Hợp đồng và theo quy hoạch trồng cây cao su của UBND tỉnh.

Theo đoàn Thanh tra, Sở NN&PTNT đã không theo dõi, đôn đốc, yêu cầu Công ty Sông Dinh xây dựng Phương án liên doanh, liên kết theo đề nghị của sở và kiến nghị của Sở TN&MT là thực hiện chưa đảm bảo chỉ đạo của Chủ tịch UBND tỉnh. Đối với Sở TN&MT và các cơ quan có liên quan khi tiến hành xác định mốc, bàn giao đất thực địa (theo quyết định cho thuê đất tháng 11/2009 của UBND tỉnh và Hợp đồng thuê đất tháng 7/2010) cho Công ty Sông Dinh vào năm 2011 nhưng không phát hiện và xử lý việc Công ty Sông Dinh trước đó (tháng 5/2009) đã lập Biên bản bàn giao thực địa cho Công ty Phú Long để san ủi mặt bằng trồng cây cao su.

Kiến nghị kiểm điểm các tổ chức, cá nhân có liên quan

Từ các cơ sở trên, Chánh Thanh tra tỉnh kiến nghị Chủ tịch UBND tỉnh chỉ đạo Công ty Sông Dinh báo cáo UBND tỉnh cụ thể việc xây dựng Phương án liên doanh, liên kết trồng rừng, trồng cao su theo quy định; tổng hợp, đề xuất UBND tỉnh xem xét, chỉ đạo. Đo đạc, xác định cụ thể số diện tích đất hiện nay đã chuyển đổi cây trồng từ cây cao su sang trồng cây keo lá tràm, cây xà cừ của Công ty TNHH Đầu tư Tân Hà và của Công ty Sông Dinh (nếu có) không đúng quy hoạch của UBND tỉnh, báo cáo UBND tỉnh xem xét, chỉ đạo. Tổ chức họp kiểm điểm, rút kinh nghiệm nghiêm túc về những tồn tại, thiếu sót được nêu tại kết luận này.

Đối với Sở NN&PTNT chủ trì, phối hợp với Công ty Sông Dinh và các sở, ngành có liên quan báo cáo UBND tỉnh giao cơ quan chuyên môn tổ chức thẩm định Phương án liên doanh, liên kết trồng rừng, trồng cao su theo quy định của UBND tỉnh. Trường hợp, trong quá trình thực hiện có khó khăn, vướng mắc, thì báo cáo, đề xuất UBND tỉnh xem xét, giải quyết. Có kế hoạch kiểm tra việc Công ty Sông Dinh thực hiện Đề án cải tạo rừng tự nhiên nghèo kiệt được phê duyệt và việc triển khai trồng cây cao su, cây lâm nghiệp khác (keo lá tràm, cây xà cừ) trên diện tích đất cải tạo có đảm bảo quy định của UBND tỉnh hay không. Tổ chức họp kiểm điểm, rút kinh nghiệm nghiêm túc về những tồn tại, thiếu sót đã nêu.

Thanh tra tỉnh cũng yêu cầu Cục Thuế tỉnh có văn bản đề nghị Tổng cục Thuế hướng dẫn rõ, cụ thể đối với việc xét miễn tiền thuê đất cho Công ty Sông Dinh (là đối tượng trực tiếp thuê đất), nhưng công ty có ký hợp đồng liên doanh, liên kết hợp tác đầu tư trồng cao su với các doanh nghiệp. Cụ thể, việc miễn tiền thuê đất trong trường hợp đối tượng trực tiếp thuê đất ký hợp đồng liên doanh, liên kết hợp tác đầu tư trồng cao su với các doanh nghiệp, đồng nghĩa các doanh nghiệp (không phải là đối tượng trực tiếp thuê đất) cũng được hưởng ưu đãi đầu tư (được miễn tiền thuê đất của 90% diện tích đầu tư trồng cao su); như vậy có đảm bảo quy định của pháp luật về miễn tiền thuê đất không.