Donbass – mặt trận quyết định trong cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine

Sau 47 ngày giao tranh, Nga và Ukraine đang hướng tới một trận chiến lớn ở khu vực miền Đông Donbass. Cả hai bên đều tăng cường huy động vũ khí và quân đội của mình, khiến hy vọng về việc giao tranh sớm kết thúc trở nên mong manh hơn bao giờ hết.

Giới phân tích cho rằng, cuộc chiến tại Donbass nhiều khả năng sẽ khác biệt so với cuộc chiến tại Kiev. Sau khi rút khỏi khu vực xung quanh Kiev, các lực lượng Nga được cho là đang tái tập hợp và trang bị để chuẩn bị cho một chiến dịch lớn nhằm “giải phóng” Donbass.

 Khu vực Donbass sẽ mang lại cho Nga nhiều lợi thế hơn bởi đây là nơi các lực lượng Nga đã thông thạo địa hình và có tuyến đường tiếp viện ngắn hơn các nơi khác. Nga cũng có thể sử dụng mạng lưới đường sắt để tiếp tế cho quân đội của mình. 

Chuyên gia Keir Giles thuộc Trung tâm Nghiên cứu xung đột ở Anh cho rằng: “Tại miền Đông Ukraine, Nga sẽ hoạt động trên một trong những địa hình rất quen thuộc”. Ông nói thêm: “Các lực lượng của Nga có thể rút kinh nghiệm từ những sai lầm của họ sau giai đoạn đầu của chiến dịch quân sự và hành động hiệu quả hơn”.

Ông Giles cho biết, Nga có lợi về giao thông đường sắt ở phía Đông, bởi mạng lưới đường sắt ở đó có mật độ dày đặc và đi ngang qua các vùng lãnh thổ đã nằm dưới sự kiểm soát của Nga.

Phía Ukraine cho biết, họ cũng đang chuẩn bị cho một cuộc chiến lớn. Ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kuleba tuần trước đã hối thúc các nhà lãnh đạo NATO gửi thêm viện trợ. Mặc dù phương Tây liên tiếp cung cấp vũ khí cho Ukraine kể từ khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự ngày 24/2 nhưng ông Kuleba nói rằng, hoạt động này vẫn cần phải được đẩy mạnh hơn nữa, đặc biệt là các loại vũ khí hạng nặng.

Tâm chấn xung đột nhiều khả năng sẽ nằm gần thành phố Izium – nơi mà các lực lượng Nga đã giành quyền kiểm soát vào tuần trước khi họ cố gắng kết nối với các lực lượng khác ở khu vực Donbass. Phía Nga cũng đang nỗ lực gia cố một hành lang trên bộ giữa Donbass và Bán đảo Crimea trên Biển Đen.

Các hình ảnh vệ tinh do công ty công nghệ Maxar Technologies công bố ngày 10/4 cho thấy, đoàn xe gồm hàng trăm chiếc của Nga đang di chuyển qua thị trấn Velykyi Burluk, phía Đông phía đông Kharkiv và phía Bắc Izium.  

“Cuộc chiến sẽ cực kỳ khốc liệt”

Ông Franz-Stefan Gady - nhà phân tích tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế ở London nhận định: “Đây sẽ là một trận chiến quy mô lớn với hàng trăm xe tăng và phương tiện chiến đấu. Cuộc chiến sẽ cực kỳ khốc liệt. Phạm vi của các hoạt động quân sự về cơ bản sẽ khác biệt so với bất cứ điều gì mà khu vực đã chứng kiến trước đây”.

Cùng chung quan điểm này, chuyên gia Jack Watling – nghiên cứu viên cao cấp tại Viện Dịch vụ Hoàng gia Liên hiệp Anh (RUSI) cho rằng, ở giai đoạn đầu của cuộc chiến, các đơn vị Nga vẫn chưa sẵn sàng cho một cuộc giao tranh khốc liệt. Nhưng hiện giờ Nga đang đánh giá lại lực lượng đối đầu với họ và họ có thể sử dụng nhiều vũ khí hạng nặng. Các hệ thống phòng không của Nga có tầm bao phủ tốt ở Donbass vì thế chúng sẽ giúp cung cấp hỏa lực đáng kể cho quân đội nước này. Kết hợp với lợi thế về pháo binh và địa hình chiến đấu ở nông thôn, thay vì thành thị, Nga sẽ khiến quân đội Ukraine phải tìm cách tăng cường tính cơ động để tồn tại.

Mặc dù có nhiều lợi thế ở mặt trận phía Đông, nhưng quân đội Nga có thể đối mặt với những thách thức khác. Ông Frederick W. Kagan – chiến lược gia tại Viện chiến lược Mỹ nhận định, sau khi rút khỏi khu vực phía Bắc, các lực lượng của Nga cần thời gian để tái tập hợp nhằm chuẩn bị cho cuộc chiến mới. Việc triển khai quá vội vã có thể khiến các binh sỹ hao tổn sức lực.

“Thông thường, quân đội sẽ phải mất nhiều tháng để tập hợp và củng cố sức mạnh, nhưng các binh sỹ Nga dường như đang bước vào cuộc chiến này quá nhanh”, ông Kagan lưu ý.

Bên cạnh đó, các lực lượng Nga có thể gặp phải một số vấn đề về giao thông. Mưa xuân sẽ khiến phần lớn địa hình tại Donbass bị ngập trong bùn, gây khó khăn cho việc di chuyển. Đây không phải thách thức với riêng Nga mà còn cả với các lực lượng của Ukraine. “Hệ thống đường sá ở khu vực phía Đông kém hơn nhiều so với mạng lưới đường sá ở xung quan Kiev”, ông Kagan nhấn mạnh.

Tại Donbass, Nga sẽ phải chiến đấu với Lực lượng hỗn hợp Ukraine (JFO), trong đó có một số đơn vị chuyên nghiệp nhất và cơ động nhất nước này. Phía Nga có lợi thế về hỏa lực, nhưng sẽ phải giao tranh với các lực lượng của đối phương có quân số ngang ngửa.

Hiện Tổng thống Putin đang đứng trước sức ép phải hoàn thành mục tiêu của mình trước Ngày chiến thắng 9/5. Nếu Nga giành quyền kiểm soát Donbass, nước này có thể tạm dừng chiến dịch quân sự. Nếu chiến dịch thất bại, ông sẽ phải đối mặt với một sự lựa chọn: tìm kiếm lối thoát hoặc chuyển Nga sang tình thế chiến tranh và huy động các lực lượng dự bị.

Đối với Ukraine, cuộc chiến tại Donbass sẽ rất tốn kém nhưng lại mang tính quyết định. Các ưu tiên cho trận chiến ở Donbass sẽ khác biệt so với việc phòng thủ ở đô thị. Tên lửa chống tăng và hệ thống phòng không di động là những vũ khí không thể thiếu. Tuy nhiên, Ukraine cũng cần đến một số lượng lớn các loại đạn dược để nhắm vào hệ thống phòng không và pháo của đối phương, tạo cơ hội cho trực thăng tiếp tế cho các đơn vị bị cô lập.

Giới phân tích cho rằng, tỷ lệ tổn thất về vũ khí của Ukraine tại Donbass có thể sẽ cao hơn giai đoạn đầu của cuộc xung đột và nếu Kiev sẵn sàng cho một cuộc chiến đi xa hơn Donbass thì họ sẽ phải điều động lại nhiều đơn vị của mình./.